Nếu bạn là người mới hoặc chưa tìm hiểu kỹ khi tham gia đầu tư cổ phiếu thì sẽ rất bỡ ngỡ khi bắt gặp các khái niệm thuật ngữ thường dùng trong thị trường. Trong bài viết này mình sẽ tổng hợp các thuật ngữ thường dùng và diễn dãi dễ hiểu nhất để bạn dễ nắm bắt khi tham gia thị trường chứng khoán Việt Nam.
Các từ ngữ thường nghe
Sàn giao dịch
ở Việt Nam có 3 sàn giao dịch là HOSE, HNX, Upcom là nơi nhận các lệnh mua bán và quản lý hệ thống chứng khoán trong đó
- Hose là sàn giao chị chứng khoán HCM: là sàn lơn nhất với yêu cầu được lên sàn khắc khe nhất, nơi hội tụ của các công ty tốt nhất
- HNX là sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội: yêu cầu ít khắc khe hơn và tập trung của các công ty mới bắt đầu phát triển, chưa lớn lắm
- UPCOM: là giàn giao dịch nhỏ nhất dành cho các công ty nhỏ, chưa đủ điều kiện để niêm yết 2 sàn còn lại
Giờ giao dịch chứng khoán
là khoản thời gian thường từ 9H đến 2h30 từ thứ 2 đến thứ 6 hằng tuần mà nhà đầu tư có thể mua bán chứng khoán. Sau khoản thời gian này thì chúng ta không mua bán chứng khoán được nữa
Công ty chứng khoán
Là các công ty nơi mà các nhà đầu tư mở tài khoản đầu tư chứng khoán, cung cấp ứng dụng để chúng ta thực hiện giao dịch mua bán cổ phiếu và các tài sản chứng khoán khác. Có các công ty như TBCS, SSI, VNDIRECT… mỗi công ty sẽ có chiến lược và chi phí giao dịch khác nhau. Bạn cần lựa công ty có vốn lớn, uy tín và phí giao dịch thấp
OTC và ATC
- OTC: là 15 phút đầu tiên của ngày giao dịch mà để xác định giá mở cửa của ngày hôm đó. Nhà đầu tư đặt lệnh nhưng không khớp lệnh ngay lập thức mà phải sau 15 phút hệ thống tính toán rồi mới khớp lệnh
- ATC: là 15 phúc cuối ngày giao dịch xác định giá đông cửa, tương tự nhà đầu tư đặt lệnh nhưng không khớp lệnh ngay mà giá khớp lệnh tính toán tự động sau 15 phút
Phí giao dịch cổ phiếu
Khi mua bán cổ phiếu chúng ta sẽ phải trả chi phí từ khoản 0,1 – 0,3% trên giá trị lệnh cho công ty chứng khoán. Mỗi công ty chứng khoán có mức phí khác nhau. Bạn nên chọn công ty chứng khoán có phí giao dịch rẻ và phí cho vay margin rẻ
Phân tích kỹ thuật
Là từ dùng để nói về nhưng nhà đầu tư dùng kỹ thuật phân tích giá lịch sử, các chỉ báo kỹ thuật để xác định điểm mua, điểm bán cổ phiếu sao cho có lợi nhuận. Mà không quan tâm không có tâm lý nắm giữ cổ phiếu lâu dài
Phân tích cơ bản
Là cách đầu tư chọn lựa cổ phiếu, công ty phát triển tốt để đầu tư dựa vào báo cáo tài chính các năm, các quý, các chỉ số về doanh nghiệp, sức khỏe doanh nghiệp. Nói chung là cách lựa chọn các công ty phát triển tốt lợi nhuận cao để đầu tư chứ không quan tâm để biểu đồ giá lịch sử. Người theo trường phái này thường năm dữ cổ phiếu lâu dài
Lùa gà, đội lái
Ở các công ty kém phát triển và dựa vào tâm lí tham lam thích lợi nhuận nhanh, x2, x3 mà các đội nhóm có tổ chức liên kết với các công ty hoặc người năm dữ lượng cổ phiếu lớn để thao túng giá cổ phiếu và thu hút nhà đầu tư non kinh nghiệm hoặc tham lam và chơi trò truyền BOM, người nắm giữ BOM cuối cùng sẽ thô lỗ nặng và lợi nhuận kiếm được là tiền của nhà đầu từ khác chứ không phải từ hoặc động kinh doanh của công ty.
Nằm sàn
Là giá cổ phiếu rớt hết biên độ (thường là 7% tùy sàn giao dịch) trong một ngày theo luật giá cổ phiếu chỉ được giảm tối đa 7%
Tăng trần
Tương tự giá cổ phiếu tăng lên mức tối đa 7% trong 1 ngày giao dịch (đối với sàn HNX hay UPCOM biên độ lần lượng là 10% và 14%)
Margin Call
Khi mua cổ phiếu bạn có thể chọn mua bằng tài khoản margin và công ty chứng khoán sẽ cho bạn vay số tiền tương ứng. Ví dụ bạn mua cổ phiếu VHM nhưng tài khoản bạn chỉ có 100 triệu, bạn vẫn có thể mua được tối đa 150 triệu và bạn nợ lại 50 triệu. Tuy nhiên giá cổ phiếu sau đó rớt không phanh, thường là 25%-30% thì công ty chứng khoán sẽ thực hiện Force Sell tứ tự động bán để lấy lại nợ bạn đã vay. Thời điểm này được gọi là margin call.
Chỉ số VNINDEX, VN30
- VNINDEX là chỉ sổ được tính toàn trên toàn bộ thị trường chứng khoán dựa vào biết động giá và khối lượng, để xác đinh thị trường chung đang đi lên hay đi xuống
- VN30 tương tự như VNINDEX nhưng chỉ xét trong danh mục 30 công ty lớn nhất thị trường
Các từ ngữ kỹ thuật
Thị trường bò, thị trường gấu
Hay còn gọi là Up Trend và Down Trend ý nói đến là cổ phiếu đang trong quá trình tăng giá (thị trường bò) hoặc giảm giá (thị trường gấu)
- Thị trường bò: giá tăng và điều chỉnh liên tục tạo đỉnh mới cao hơn đỉnh củ
- Thị trường gấu: giá liên tục giam và phục hồi tạo đáy mới thấp hơn đáy củ
Điều chỉnh
Trong thị trường bò (giá đang tăng) và giá bắt đầu giảm lại trong ngắn hạn sau đó tiếp tục đà tăng
Hấp thụ
Sau một thời gian tăng giá quá nhanh, giá bắt đầu điều chỉnh trong thời gian dài để cân bằng và sau đó gia lên xuống với biên độ thấp trong thời gian dài
Hỗ trợ và Kháng Cự
Là nơi vùng giá có sự thay đổi lớn tạo thành đáy hoặc đỉnh nơi mà giá khó vượt qua
- Hỗ trợ là ở mức giá mà sau khi giá đang ở mức cáo sau đó giảm xuống nhưng khó vượt qua lại bay lên lại
- Kháng cự: là nơi mức giá thấp mà sau đó gia tăng lên nhưng không vượt qua được lại giảm xuống
Biểu đồ giá
Là biểu đồ nghi nhận lại sự thay đổi giá trong một phiên giao dịch (thường là 1 ngày) nó thể hiện mức giá cao nhất, thấp nhất, giá đóng của, giá mở của, khống lượng giao dịch trong phiên đó
Phá vỡ
là phiên giao dịch mà giá tăng mạnh vượt kháng cự cùng khối lượng lớn, đây là thời điểm thường được chọn để mua của nhà đâu tư kỹ thuật
Thanh khoản
Nói về khối lượng giao dịch lớn hay nhỏ, Thường nên chọn công ty có khối lượng giao dịch lớn để dễ mua, dễ bán
